By Güneşin sarı sıcağını iyiden iyiye hissettiğimiz şu günlerde, yazın tamamlayıcı lezzeti ne diye sorduk kendimize… Evet bulduk, dondurma! Bir çocuğun elinde gördüğümüzde ‘anneee, bana da al!” diye mızmızlandığımız, sırf yemek için bademcik ameliyatı olduğumuz, fesini takmış dondurmacı abiden bir külahı alana kadar on takla attığımız dondurma, Roma’dan Maraş’a kadar tüm dünyanın ağzını sulandıran bir tatlıdır.
Dondurmanın Tarihi
Dünya tarafından paylaşılamayan lezzetlerden birisi de dondurma… Nerede doğduğu hakkında çeşitli rivayetlerin olduğu bu renkli lezzet toplarının, Çin’de bulunduğu söylenir. Yine mi Çin dediğinizi duyar gibiyiz… 3 bin yıl önce buzlu içeceklerin oldukça popüler olduğu dönemde, süt ve karın bir araya gelmesiyle, ilk dondurmanın Tang Hanedanı tarafından yapıldığı söylenir. Ardından Marko Polo’nun Çin’den gelirken beraberinde getirdiği buzlu içecek tariflerini Venedik’e sunmasıyla, Avrupa dondurma ile tanışmış oldu.
İkinci bir rivayet ise, boğazına düşkün Roma İmparatoru Neron’un gladyatörleri izlerken, ona lezzetli yiyecekler sunan çeşnicibaşını ödüllendirdiği söylenir. Yine bir gün çeşnicibaşlarından biri, dağın zirvesinden topladığı karların üzerine bal ve meyve parçalarını dökmesiyle lezzetli bir tatlı hazırlayıp, sunmuştur. İmparator’un bayıldığı bu lezzet sonucunda, köleleri dağın zirvesine kar toplamaya yollayarak dondurmanın ilk temelleri atmıştır.
Dondurmanın Geleneksel Adı, Maraş Dondurması
Maharetli ustaların maharetli elleriyle yoğurduğu, hatta havada hoplatıp-zıplatıp bir gösteriye çevirdiği Maraş dondurması, kıvamı ve sertliğiyle dillere destan dünyaca ünlü bir dondurmadır. Burnuna değen dondurmanın nereye gittiğini anlamayan, turist ve çocuklarla oynanan külah oyunu ise izlenmeye değerdir. Gelin ülkemize mal olmuş bu dondurmayı birlikte tanıyalım…
Osmanlı döneminde Anadolu’da kar ve çeşitli şerbetlerin bir araya getirilmesiyle ortaya çıkan ”karsanbaç”, Maraşlı Osman Ağa’nın buluşuyla yerini dondurmaya bıraktı… Dönemin meşhur içeceği salebi karın üzerine döken Osman Ağa, sabah baktığında salebin kıvam kazandığını, şeker ve süt katılarak yoğunlaştığını keşfeder.
Salepli karsanbaç olarak tabir edilen bu tatlı, yerini Maraş dondurmasına bırakır… Maraş dondurmasının püf noktası nedir derseniz, biz size Ahırdağı’nın kekik ve kevenle beslenen keçilerinin bembeyaz sütleri deriz!
Not: İyi Maraş dondurmasını erimeye dayanıklı olması, süt beyaz homojen rengi ve yüksek çekme uzunluğundan anlayabilirsiniz!
Dondurma her şeye yakışır…
Bazen irmik helvasına,
bazen meyveli cheesecake yanına,
bazen kurabiyelerin arasına,
bazen kızarmış ananasın içine,
bazen ahududulu muhallebinin üzerine…
Dünya ve Dondurma
1676 senesinde bile Paris’te 250 adet dondurmacı dükkanı olduğu söylenir! E hal böyle olunca, biz dünyalıların dondurmaya yüzyıllardır düşkün olduğunu söylenebilir. Her kültürde farklı meyve, sos ve baharatlarla tatlandırılan dondurmaya gelin bir de farklı pencerelerden bakalım…
Dondurmalı Fransız Tostu
Fransız Tostu’nu henüz duymuş fakat daha yemediyseniz, sizleri bu enfes lezzetle tanıştıralım! Damaklarına oldukça düşkün olan Fransızların özellikle sabah kahvaltılarında yediği Fransız Tostu, ekmeklerin kızartılarak vanilya karışımının üzerine sürülmesinin ardından, yanında bir top dondurma ile servis edilir.
Dondurmaya İtalyan Dokunuşu, Gelato
Napoli civarındaki köylerden gelen organik sütlerden yapılan Gelato, İtalyanlar’ın bir kez daha mutfakta ne kadar maharetli olduklarını gösteriyor. Maraş dondurmasına benzeyen Gelato, daha az yağlı ve daha yoğun kıvamıyla dikkat çekiyor. Limonlu çeşidiyle yiyeni mest eden, adeta bağımlı hale getiren Gelato’nun sırrı ise, kullanılan tüm malzemelerin bir gün öncesinden buzdolabında dinlendirilmesi!
Japonların Tercihi, Somonlu Dondurma
Japonya’da Hokkaido’nun Shibetsu bölgesinde yer alan bir işletme, sütle marine edilmiş somon balığını dondurmanın içerisine yedirilerek elde ediliyor. Genellikle lüks restoranlarda bulabileceğiniz somonlu dondurma, denenmeye değer.
Not: Türkler her yerde Türktür! Arkada çalan ”Hele Hele Antepli” ezgilerinin yükseldiği ve renkli kişiliğiyle gönüllere taht kuran Maraş Dondurmacısı Mustafa Abi’ye, Tayvan’a gittiğinizde uğramadan dönmeyin!
Dünyanın En Pahalı Dondurması
Dünyanın en pahalı dondurması New York’ta bulunan Serendipity 3’te 1000 dolara satılan dondurmayı, restaurantın sahibi Stephen Bruce’un, içerisine kilosu 5 bin TL olan Knipschildt çikolatası ve 5 gram 23 karat altın tozu katarak yarattığı, 25.000 dolarlık müthiş bir dondurmadır! Altın kaşıkla servis edilen bu dondurmayı, ancak Paris Hilton yerken hayal edebiliyoruz. 🙂
Dondurmanın Sağlığa Faydaları
* Kilo vermeye yardımcı olur.
* İçerisindeki kalsiyumla kemik ve dişleri güçlendirir.
* Protein ile birlikte kas, kan, deri ve kıkırdaklar için önemlidir.
* A, B2 ve B12 vitaminleriyle cilt, kemik ve bağışıklık sistemini destekler.
* Sindirim sistemini düzenler.
* Kolestrolü düşürür.
Bu yazıyı yazarken neler hissettiğimi anlatmam mümkün değil… Bir sürü lezzetli araştırma, renkli dondurma görselleri derken, canım çekti! Haliyle ofis arkadaşlarımdan bir dondurma hediyesi fena olmaz diyorum. 🙂
